ساختار فهم اندیشه سیاسی اسلام
نویسندگان
چکیده
ساختار فهم اندیشه سیاسی اسلام دکتر ابراهیم برزگر تاریخ دریافت: 28/07/1389 تاریخ پذیرش: 12/09/1389 چکیده چگونه میتوانیم فهم بهتری از محتوای اندیشه سیاسی اسلام یا مسلمین در گذشته یا حال داشته باشیم و به توضیح بهتری از این اندیشه‌های سیاسی دست یابیم؟ نظریهسازی می‌تواند با سؤالی دربارۀ مطلب و چیزهایی که میخواهیم بهتر بفهمیم آغاز شود. این مقاله به بهرهگیری از آموزههای بینالأذهانی متفکران مسلمان، از روش قیاسی و سپس با رجوع به اجزای پراکنده و متنوع این اندیشهها در جریانها، متفکران و آثار مرتبط این حوزه از روش استقرائی کوشیده است تا به فهمی دستگاهمند از اندیشه‌های سیاسی اسلام دست یابد. سپس ارکان سهگانه دین اسلام یعنی اعتقادات و اخلاقیات و احکام به عنوان مسلّمات و یقینیات، به مثابۀ نقطه اطمینانبخش و سکویی مطمئن برای جستاری نظری در اندیشه سیاسی اسلامی قرار گرفته است. از این رو در اندیشه سیاسی اسلامی نیز اعتقاد سیاسی، اخلاق سیاسی و فقه سیاسی از ارکان تلقی شده است. ضمن شرح مختصر این سه، تعاملات ششگانه آنها شناسایی و تأثیرگذاریهای هر یک از آنها بر دیگری در متن واقعیات فرد، جامعه و دولت تئوریزه شده است. در درون هر یک از این تعاملات ششگانه فروعات دیگری نیز شناسایی و سازماندهی نظری شده است. کثرت موضوعات هر یک از سبدهای سهگانه و تعاملات ششگانه، در درون سه قالب اسلام حق، اسلام محقق در نظر دانشمندان و اسلام محقق در عمل مسلمانان و اسلام محقق در عملکرد دولتمردان موجب شده است تا جستار نظری حاضر در مقام توضیح اندیشه و در مقام تولید اندیشه انعطاف داشته باشد. وجه انتقادی و رهائیبخشی آن در قدرت فاصلهافکنی بین وضعیت موجود مسلمانان و وضعیت مطلوب اسلام است. به این ترتیب شناسایی قلّههای مطلوب و آرمانی در اسلام حق و نفسالامری دین به نوعی ساختن «مفاهیم خالص» میماند که به مادر مطالعات پژوهشی مدد میرساند و فراتر از آن در کار سیاستگزاری اجرایی و طراحی نظام سیاسی مطلوب یاری می‌دهد، به نحوی که پژوهشگر یا سیاستگزار بداند در هر سبد معرفتی و تعاملات ششگانه بدنبال چیست؟ و چه تأثیرگذاریها و تأثیرپذیریهایی را میتوان انتظار داشت؟
منابع مشابه
اندیشه سیاسی اسلام یا اندیشه سیاسی اهل سنت؟ معرفی و نقد کتاب اندیشه سیاسی اسلام در ده های میانه
این مقاله ابتدا به معرفی ساختاری و محتوایی کتاب اندیشه سیاسی در اسلام سده های میانه می پردازد. محتوای آن دو بخش اصلی دارد که در مجموع ده فصل را در برمی گیرند. سپس در بخش اصلی مقاله، نکات انتقادی مهم مطرح و پیشنهادهای اصلاحی و سازنده برای بهبود آنها ارائه می شود. سرفصل مهم ترین انتقادهای آن به قرار زیراست: فقدان روش شناسی روشن و چارچوب نظری آشکار، رویکرد تحلیلی پوزیتیویستی، تاکید بر اندیشه سیاس...
متن کاملپرتویی نو بر اندیشه سیاسی اسلام نقد کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام»
این مقاله با رویکردی انتقادی در باره کتاب تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام نوشته شده است. اثری که مرجع محققان و دانشجویان رشتههای تاریخ و علوم سیاسی است. نگارنده مقاله ابعاد شکلی، روشی، نظری و محتوای علمی کتاب را معرفی و آنها را در بوته نقد نهاده است تا میزان شایستگی تخصصی آن را برای مطالعه و تدریس درس اندیشه سیاسی در اسلام و ایران مشخص نموده و عیار آن را برای مخاطبان دانشگاهی روشن کند. این کتاب د...
متن کاملمبانی فلسفی اندیشه های سیاسی در اسلام
اندیشه‌های سیاسی در اسلام بر مبانی نظری خاص و متعددی استوار است که یکی از مهم‌ترین آنها مبانی فلسفی است. نوشتار حاضر با هدف تبیین این گروه از مبانی، به بررسی دسته‌ای از دیدگاه‌های‌کلان و اساسی درباره هستی، انسان و معرفت می‌پردازد‌که پذیرش آنها اندیشه‌های سیاسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افزون بر این، به شرایط و عوامل سیاسی ـ اجتماعی تأثیرگذار بر این اندیشه‌های فلسفی ـ سیاسی نیز پرداخته شده تا ...
متن کاملمبانی مشروعیت قدرت سیاسی در اندیشه سیاسی اسلام
مؤلّفه مشروعیّت در یک نظام سیاسی،اساس ومبنای حاکمیّت حا کمان واطاعت شهروندان ازقدرت سیاسی است. دربستر تحوّل تاریخی در جوامع انسانی اعم از غربی وشرقی، در ابتداء حاکمان، واجد فرّه الهی بودند. نظریه¬های حق¬الهی،مشروعیّت¬الهی و پس از آن نظریّه مشروعیّت دینی درعرصه حکومت و سیاست با تمسّک به کتاب مقدّس ومتون مذهبی توجیه می شدند. در تفکراسلامی¬بطور¬أعم، اختلاف نظر درباب¬ منشآء مشروعیّت برخاسته از دومبنای« معرفت ...
متن کاملدرآمدی بر روش‌شناسی فهم اندیشه سیاسی امام خمینی+
شناخت و بررسی اندیشه سیاسی و سیر تطور آن از‌جمله مباحث عمده و مورد توجه پژوهشگران در علوم سیاسی محسوب می‌شود. رخداد انقلاب اسلامی در ایران علاوه بر پیامدهای سیاسی- اجتماعی آن، مولد اندیشه سیاسی جدید براساس اسلام سیاسی با خوانش امام خمینی+ است که به لحاظ روش‌شناختی و فهم مبانی و آثار آن اهمیت فراوان دارد. شناخت صحیح این اندیشه می‌تواند به ماندگاری و اثربخشی بیشتر در جغرافیای جهان اسلام بینجامد. ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
دانش سیاسیناشر: دانشگاه امام صادق علیه السلام
ISSN
دوره 6
شماره 12 2012
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023